Jawariy iskay maqt’aq kausayninmanta

Pallaq: Jhonny Rivera Prado



Unay pachapi iskay wawqi maqt’aqa mamallankuwan kawsakuq kanku ñin, wasinkuqa urqu wasapi kasqa, paykunaqa chakra llamk’ayllamanta kawsakuq kasqanku.

Chay ayllupiqa papa, uqa, ulluku, siwara, sara, jawas, riwu, kinuwa, sumaqta puquq kasqa.

Juk p’unchaw kay iskay maqt’ataqa mamanku kamachisqa: Wawakunay jallp’a qhulliy chayamunña llamk’amunanchik tiyan ñispa ñirasqa.

Chayta uyariytawan may kusisqa maqt’akunaqa mamankuq rikunanta kusisqa.

Arí, jaku llamk’amunachik ñispa chukchuka uqharisqa, quqawi q’ipirisqa chakra patamanqa sapa púnchaw sutíyayllata riq kasqanku, mamankutaq mikhunata wayk’uspa wasillapi qhiparikusqa.

Kay iskay maqt’aqa manataq jallp’ataqa qhullimuqchu kasqanku, paykunaqa sapa p´unchaw papawkillawan pukllamuq kasqanku; inti yaykutataq llamk’amunkumanpisjina wasinkumanqa sinch’i sayk’usqa kutipuq kanku ñin, mamankutaq llamk’asqankuta yuyaspa utqay utqayllata mikhunata jaywaraq kasqa

Jinallapi tarpuy pachaqa qayllaykamusqa, mamaqa watiqmanta iskaynin maqt’akunataqa tarpuq rinankupaq kamachillasqataq, maqt’akunaqa mamankuq kamachisqanta uyarispaqa ruk’awikuna, papa muju, quqawi ima q’ipirisqa chakraman rillasqankutaq, mamankuqa kusisqa waykúq qhipakullasqataq.

Chakra pataman chayaytawan iskaynin maqt’aqa nillataq tarpusqankuchu, waqmanta papawki jayt’aqlla chisiyanankama churakusqanku, papa mujutapis wathiyarquytawan mikhuykakapusqanku.

Chantaqa, ch’isiyayta manchay sayk’usqa, sumaqta tarpuyku mamay ñispa watiqmanta llullakuspa paykunaqa wasinkuman kutipusqanku.

Jinamanta papa aymuray chayamuptinqa, mamaqa iskaynin maqt’ata kamachillasqataq.

Musuq papata allarqamuychik ñispa.

Jinataq paykunaqa papa chakraman kachaykukusqanku, chaypiqa mana paykuna tarpusqankumanta manchayta p’inqarakuspa waq runap chakrallanta allaq churakusqanku.

Jinamanta paykunaqa wasinkuman kutirispa mamankuta ñisqanku: Mamay, manachu qam papata allamuwaq, chakranchikqa tukuypaq chakranmanta astawan sumaq puquyniyuq kachkan ñispa llullakullasqankutaq.

Jinataq mamankuqa chakraman rispa sumaq kaq chakrata tarispaqa allayta qallarisqa, chayllapi chakrayuq runaqa manchay phiñasqa rikhurimusqa.

¡Yaw suwa warmi kay chakraqa mana qampatachu! Ñisqa.

Mamaqa mancharikuspa wawakunayqa chay chakranchik ñispa llullakuwanku juchay pampachaway ñispa mañakusqa.

Chay qhilla wawaykikunaqa sapa p’unchaw papawkillawan pukllarqaku, chayqa chay pukllasqanku, ñispa chakrayuq runaqa tumpata sunqucharikuspa juk chhika papata qurisqa; chay papata q’ipirikuytawan mamaqa wasinman waqaspa kutiripusqa, wasinman chayaytawankama chay papata, t’usunmanta aychata khuchurqukuytawan wayk’uspa iskaynin wawakunanman mikhuyta qaraykusqa.

Chukusqanmanta sayarinanpaqqa yawar sut’uyta mamaqa pachampi khuyayta wañupusq Iskaynin maqt’akunari phutiywan janaqpachaman ripusqanku, juknin sut’iyay quyllurman tukusqa, juknintaq ch’isiyay quyllurman kutipusqa. Ajinata willawarqa ñawpa kuraq mamay.

SIMI PIRWA (GLOSARIO)

Maqt’a muchacho joven, adolescente, yuqalla

Ulluku papaliza

Qhulliy hacer barbecho, roturar la tierra

Ruk’awi herramienta

Papawki pelota